W kwestii obowiązku rodziców do zaspokajania potrzeb dzieci (utrzymywania) należy rozróżnić trzy podstawowe sytuacje prawne:
1. Rodzice nie są małżeństwem – wówczas jedno z rodziców sprawujących faktyczną pieczę nad dzieckiem może w imieniu swego małoletniego dziecka złożyć pozew o zasądzenie alimentów na rzecz tegoż dziecka (właściwy jest Sąd Rejonowy – Sąd Rodzinny).
2. Rodzice są małżeństwem, nie ma wniesionego pozwu o rozwód, ale jedno z małżonków ignoruje swoje obowiązki. W takiej sytuacji drugi małżonek może wystąpić z wnioskiem o nakazanie, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające pierwszemu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka. Taki wniosek znajduje oparcie w art. 28 krio w zw. z art. 27 krio.
Nie było dotychczas wątpliwości w przypadku, gdy dzieci są małoletnie, jednak istniał spór odnośnie dzieci pełnoletnich, a np w dalszym ciągu kształcących się (w szkole lub na studiach). Sądy Rejonowe różnie orzekały, jednak obecnie związane są uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2012 r. (sygn. akt III CZP 77/12) który stwierdził, że w sprawie o rozwód sąd może na wniosek jednego z małżonków orzec o obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia w czasie trwania postępowania potrzeb rodziny, także obejmujących koszty utrzymania pełnoletnich dzieci.
3. Został wniesiony pozew o rozwód – wówczas małżonek wnoszący pozew, który sprawuje faktyczną opiekę nad dziećmi (w szczególności mieszka wraz z dziećmi) może w tymże pozwie złożyć nie tylko wniosek o zasądzenie alimentów, ale również wniosek o zabezpieczenie tychże alimentów. Taki wniosek powoduje, że jeszcze przed orzeczeniem rozwód drugi małżonek zostanie zobowiązany do płacenia alimentów na dzieci (postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia z klauzulą wykonalności – wykonalne nawet po wniesieniu zażalenia).