Kancelaria AdwokackaPrzedsiębiorcy przysługuje ochrona dóbr osobistych.
Zarówno osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą jak i spółce prawa handlowego.
Dobre imię przedsiębiorcy (renoma, „marka”) jest jednym z dóbr osobistych, przez które rozumie się wartości niematerialne łączące się z tego rodzaju podmiotem prawa (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 października 2009 roku III CSK 39/09 Legalis 288250, z dnia 9 czerwca 2005 roku III CK 622/04, Legalis nr 76125)” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – V Wydział Cywilny z 16 marca 2021 roku, V ACa 4/21).
Sąd Najwyższy– Izba Cywilna w uzasadnieniu wyroku z 18 września 2019 roku, IV CSK 297/18) stwierdził, że: „Dobre imię naruszają takie zarzuty, które w ocenie obiektywnej, niezasadnie przypisują niewłaściwe postępowanie mogące spowodować utratę zaufania potrzebnego do realizacji (prowadzenia) działalności gospodarczej. Narusza dobra osobiste formułowanie nieprawdziwych zarzutów dotyczących przykładowo niskiej jakości wytwarzanych produktów lub świadczonych usług, nierzetelnego wypełniania przez daną osobę prawną zobowiązań publicznoprawnych i prywatnoprawnych (nieuiszczanie podatków, składek na ubezpieczenie społeczne, niespłacanie kredytów bankowych lub innych długów), niewłaściwego traktowania pracowników (mobbing, zaleganie z wypłacaniem wynagrodzeń), niewłaściwego podejścia do klientów (niekulturalne traktowanie klientów, nierzetelne załatwianie skarg i reklamacji)”
Możliwe jest naruszenie dobrego imienia przedsiębiorcy przez rozpowszechnianie informacji o dłużniku poprzez wpis w Krajowym Rejestrze Długów lub w innych rejestrach dłużników, ale tylko w sytuacji, gdy wpis jest niezasadny, tzn. dług w rzeczywistości nie istnieje. Ustawodawca bowiem w Ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 roku o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (t.j. Dz.U. z 2014 roku poz. 1015) wprowadził instrumenty prawne regulujące wykonywanie tego prawa podmiotowego, aby nie następowało jego nadużywanie. Z treści samej ustawy wynika, że ujawnianiu podlegają informacje o zobowiązaniach zarówno bezspornych, jak i spornych. W przypadku kwestionowania zobowiązania przez dłużnika informacja gospodarcza powinna ujawniać i tę okoliczność. Nadto w sytuacji gdy fakt istnienia wierzytelności został następnie potwierdzony prawomocnym orzeczeniem, nie można mówić o umieszczeniu informacji gospodarczej jako działaniu bezprawnym. Przepisy ustawy nie wymagają też dla dokonania wpisu wcześniejszego stwierdzenia wierzytelności tytułem egzekucyjnym” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach – II Wydział Karny z 11 maja 2017 roku, V ACa 598/16).
Nadto w wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2008 roku (sygn. akt Sygn. akt II CSK 126/08) stwierdzono, że bezprawna działalność przedstawiciela osoby prawnej (wchodzącego w skład organu tej osoby) może uzasadniać odpowiedzialność cywilną reprezentowanej osoby prawnej na podstawie art. 24 k.c., jeżeli działanie godzące w dobra osobiste pokrzywdzonego dokonane zostało w ramach działania na rzecz i w imieniu tej osoby prawnej (w ramach ustawowych i statutowych kompetencji organu osoby prawnej). Natomiast w wyroku z dnia 21 stycznia 2005 r., I CK 316/04, niepubl. Sąd Najwyższy przyjął, że przypisywanie skutków działalności osoby fizycznej osobie prawnej jest uzasadnione wówczas, gdy ta osoba występuje, jako niosąca wolę bądź wiedzę danej osoby prawnej ze wszystkimi skutkami wynikającymi stąd konsekwencjami a nie zamieszczała własne pochodzące od niej treści. W przeciwnym wypadku osoba fizyczna nie może uwolnić się od odpowiedzialności za skutki swego działania.
Uprzednio w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1986 r., II CR 295/86 (OSNCP z 1988, nr 2-3, poz. 40) przyjęto, za definicją przedstawioną w nauce prawa, że dobra osobiste osób prawnych to wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań. Za istotne z punktu widzenia funkcjonowania osób prawnych należy uznać szeroko rozumianą sferę identyfikacji osoby prawnej, dla której pierwszorzędne znaczenie ma nazwa osoby prawnej. Osoby prawne rozpoznawane są jednak nie tylko za pośrednictwem nazwy, ale także za pomocą różnym znaków identyfikacyjnych, w tym znaków towarowych. Znaki towarowe w myśl art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późn. zm.) pełnią funkcję odróżniającą towary jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znaczenie znaków towarowych często wykracza jednak poza tę funkcję wynikającą z regulacji zawartej w prawie własności przemysłowej. Z postrzeganym zmysłowo znakiem towarowym wiąże się określona sfera pozytywnych, negatywnych bądź neutralnych opinii innych podmiotów, zwłaszcza konsumentów, dotycząca towarów opatrzonych tym samym znakiem towarowym, a tym samym sfera wyobrażenia o jakości towarów pochodzących od określonego przedsiębiorstwa, a w konsekwencji wyobrażenie o samym podmiocie prowadzącym przedsiębiorstwo, na rzecz którego zarejestrowano znak towarowy. W takim ujęciu znak towarowy, podobnie jak i inne znaki symbolizujące osoby prawne, może być uznany za dobro niemajątkowe osoby prawnej, bez którego nie może ona funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działania. W wyroku z dnia 7 marca 2003 r. I CKN 100/01 (niepubl.) Sąd Najwyższy przyjął, że kryterium zewnętrznego postrzegania usprawiedliwia tezę o istnieniu dobra osobistego osoby prawnej w postaci znaku ją symbolizującego. Symbol osoby prawnej jest nośnikiem jej tożsamości w zewnętrznym odbiorze i podobnie jak nazwa, czy firma stanowi dobro osoby prawnej. Podzielając tę argumentację Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę nie podziela stanowiska wyrażonego w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1988 r., II CR 143/88 (PS z 1992 r., nr 2, str. 93), w którym wyrażono pogląd, że skoro funkcją 13 znaku towarowego nie jest indywidualizacja podmiotu (przedsiębiorcy), lecz odróżnienie towarów na podstawie kryterium ich pochodzenia, nie można zatem dopatrywać się w nim elementu osobistego. W konsekwencji, znak towarowy – jako dobro prawne o charakterze wyłącznie majątkowym – nie podlega ochronie na podstawie przepisów art. 23 i art. 24 k.c. Stanowisko to opiera się na postrzeganiu funkcji znaku towarowego jedynie przez pryzmat przepisów o ochronie własności przemysłowej. Nie jest jednak wykluczona ochrona znaku towarowego na podstawie także innych przepisów i co znalazło wyraz w treści art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 508 z późn. zm.). Ponadto należy wyraźnie odróżnić pojęcie samego znaku towarowego, który jest postrzeganym zmysłowo oznaczeniem służącym do odróżniania pochodzenia towarów od praw ochronnych wynikających z rejestracji znaku towarowego. Sam znak towarowy jest dobrem niematerialnym objętym ochroną w postaci prawa ochronnego – na podstawie przepisów Prawa o własności przemysłowej. Tylko prawo ochronne należy do kategorii praw majątkowych. Ochrony znaku towarowego jako dobra osobistego w rozumieniu art. 23 k.c. nie wyklucza treść wskazanego w skardze kasacyjnej przepisu art. 24 § 3 k.c., według którego przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz prawie wynalazczym. Treść art. 24 § 3 k.c. nie wyłącza ochrony w formach przewidzianych w art. 24 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c., znaku towarowego, jeżeli inne przepisy, w tym wypadku zawarte w przepisach ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, zawierają także inne środki ochrony określonego dobra prawnego będącego także dobrem osobistym osoby prawnej. Środki ochrony znaku towarowego przewidziane w Prawie własności przemysłowej związane są jedynie z ochroną funkcji znaku towarowego wynikającej z art. 120 ust. 1 tej ustawy, nie dotyczą zaś ochrony znaku towarowego traktowanego jako dobro osobiste osoby prawnej. W świetle powyższych rozważań należy zaaprobować stanowisko Sądu Apelacyjnego, że pozwany naruszył dobro osobiste powoda w postaci znaku towarowego, tym bardziej w sytuacji, gdy znak ten zawierał jednocześnie zarejestrowany tytuł prasowy „Gazeta L.”, poprzez który jest identyfikowany powód jako wydawca tego dziennika. Z tytułem prasowym, podobnie jak ze znakami identyfikującymi osobę prawną związana jest określona sfera wiedzy czytelników dotycząca formy, częstotliwości i zakresu terytorialnego publikacji prasowej, rodzaju treści umieszczanych w tytule, jak również ocen co do jakości wypowiedzi prasowych zawartych w tytule prasowym. Poprzez tytuł 14 prasowy identyfikowany jest sam wydawca prowadzący i odpowiadający za działalność wydawniczą.