Gwarancja i rękojmia przy sprzedaży

Zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym przed 25 grudnia 2014 roku

Rękojmia

Podmiot odpowiedzialny:

  • W oparciu o przepisy o rękojmi za wady rzeczy odpowiedzialność ponosi tylko i wyłącznie sprzedawca.

  • Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi powstaje z mocy prawa i nie jest zależna ani od wiedzy, ani od winy.

Kiedy wchodzi w grę rękojmia:

  • Rękojmia obowiązuje w stosunkach przedsiębiorca – przedsiębiorca (przy zastrzeżeniu, że zakup musi być w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową);

  • Gdy osoba fizyczna sprzeda coś innej osobie fizycznej, przy czym żadna z nich nie prowadzi działalności gospodarczej, to również będzie odpowiadać z tytułu rękojmi;

  • W przypadku kiedy przedsiębiorca sprzeda coś osobie nieprowadzącej działalności gospodarczej to jego odpowiedzialność będzie istnieć na podstawie przepisów o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.

Pojęcie wady fizycznej: 

Zgodnie z art. 556 § 1 kodeksu cywilnego sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli:

  1. rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy

  2. jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego,

  3. jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

ad. a) Wada zmniejszająca wartość lub użyteczność rzeczy ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy:

  • Przykład takich wad można znaleźć np. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1997 r., II CKN 459/97 – wadą w nim wskazaną jest sfałszowany dowód rejestracyjny sprzedawanego samochodu.

  • Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1997 r., II CKN 115/97, wskazano, że wadą jest taki stopień zapylenia cukru przemysłowego, że powoduje on zmętnienie napojów chłodzących (nawet pomimo tego, że jego zapylenie mieści się w dopuszczalnych normach).

ad. b) Wada fizyczna polegająca na braku właściwości, o których sprzedawca zapewnił kupującego:

  • Sprzedawca może sformułować określone zapewnienia w umowie sprzedaży, w umowie gwarancji, w informacjach ustnych jak i pisemnych oraz w sposób dorozumiany, jak również poprzez oznaczenie rzeczy certyfikatami jakości itp.

  • Ponadto za zapewnienie o określonych właściwościach rzeczy należy uznać wystawienie rzeczy na targach, wystawach, informacje zawarte w materiałach reklamowych lub promocyjnych, dostarczenie kupującemu próbek towaru.

Przykładowo można tu przytoczyć wyrok SN z dnia 20 lipca 1990 r., I CR 528/90 – wadą fizyczną jest rok produkcji samochodu, o którym sprzedawca zapewnił kupującego, a następnie okazuje się, że rok produkcji w rzeczywistości jest inny.

ad. c) Wada fizyczna polegająca na wydaniu rzeczy kupującemu w stanie niezupełnym:

  • Oznacza brak części składowej tej rzeczy lub jej przynależności, a także dokumentów niezbędnych do jej prawidłowego wykorzystywania np. karty gwarancyjnej, instrukcji.

  • Brak ilościowy nie jest traktowany jako wada polegająca na niezupełności rzeczy.

  • Sprzedanie rzeczy w ilości mniejszej niż wskazana na opakowaniu stanowi wadę fizyczną tej rzeczy, polegającą na nieposiadaniu przez nią cech, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego (ad. b).

Chwila stwierdzenia w rzeczy wady fizycznej:
  • Wada jest cechą sprzedanej rzeczy, która w zasadzie powinna istnieć już w chwili wydania rzeczy – tak zwana Wada jawna rzeczy;

  • Wada może pojawić się dopiero w trakcie użytkowania rzeczy, ale może wyniknąć z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej, jeszcze przed jej zakupem przez kupującego – tak zwana Wada ukryta rzeczy.

Uprawnienia kupującego w przypadku stwierdzenia wady fizycznej:

W przypadku wady fizycznej rzeczy kupujący może:

  • odstąpić od umowy (nie w przypadku gdy sprzedawca po raz pierwszy niezwłocznie wymieni rzecz na wolną od wad lub wady usunie),
  • żądać obniżenia ceny,
  • żądać dostarczenia rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia (jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone co do gatunku, np. tona węgla),
  • żądać usunięcia wady (jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz określona co do tożsamości, np. jeden konkretny samochód o niepowtarzalnym numerze VIN, a sprzedawca jest jej wytwórcą).

Obowiązki kupującego:

  • Zawiadomienie sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia;

  • W wypadku, gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte – od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć;

  • Między przedsiębiorcami, kupujący powinien zbadać rzecz w czasie i sposób przyjęty przy rzeczach danego rodzaju, a o dostrzeżonej wadzie niezwłocznie zawiadomić sprzedawcę.

Wyłączenie odpowiedzialności sprzedawcy:

  • Zgodnie z art. 557 § 1 K.c. sprzedawca jest zwolniony z odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. (przy rzeczach oznaczonych co do tożsamości)

  • Przy rzeczach oznaczonych co do gatunku sprzedawca jest zwolniony z odpowiedzialności gdy kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania towaru.

  • W stosunkach przedsiębiorca – przedsiębiorca rękojmię można ograniczyć lub w ogóle wyłączyć.

Odpowiedzialność sprzedawcy w razie dalszej sprzedaży rzeczy przez kupującego:

  • Przykładowo, jeżeli sprzedaży rzeczy dokonuje A na rzecz B, to w razie ujawnienia się wad rzeczy sprzedanej, B może realizować swoje uprawnienia wobec A. Jeżeli B sprzeda rzecz osobie C, to w razie ujawnienia się wad rzeczy sprzedanej, C może realizować swoje uprawnienia jedynie wobec B.

Pojęcie wady prawnej: 

W świetle art. 556 § 2 kodeksu cywilnego z wadą prawną mamy do czynienia w przypadku, gdy:

  1. sprzedana rzecz stanowi własność osoby trzeciej,

  2. sprzedana rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej,

  3. prawo będące przedmiotem sprzedaży nie istnieje.

ad a) Rzecz stanowi własność osoby trzeciej (sprzedaż rzeczy cudzej):

  • Z wadą prawną mamy do czynienia, wtedy gdy rzecz jest własnością osoby trzeciej.

  • Gdy sprzedawca sprzedaje rzecz objętą współwłasnością przy jednoczesnym zapewnieniu, że jest on jedynym właścicielem.

  • W przypadku sprzedaży rzeczy w komisie przez komisanta nie można mówić o wadzie prawnej.

ad b) Rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej:

  • Z wadą prawną mamy do czynienia również wtedy, gdy sprzedana rzecz stanowi własność sprzedawcy, jednakże prawo własności jest obciążone na rzecz osoby trzeciej np. rzecz została wpisana do rejestru zastawów.

ad c) Nieistnienie prawa w przypadku sprzedaży praw:

  • Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady prawne, w przypadku gdy przedmiotem sprzedaży jest określone prawo, powstaje również wtedy, gdy prawo to nie istnieje, jak również gdy owo prawo podlega ograniczeniom (np. zakaz sprzedaży udziałów w spółce z o.o.)

Zatajenie wady przez sprzedawcę:

  • Terminy, w których kupujący ma obowiązek zbadać rzecz i zgłosić wadę nie obowiązują jeżeli sprzedawca podstępnie zataił wadę przed kupującym lub też zapewnił go, że rzecz wad nie posiada;

  • Umowne wyłączenie rękojmi nie obowiązuje w przypadku gdy sprzedawca zataił wadę.

Gwarancja

Co to jest gwarancja:

  • Gwarancja jest to umowa.

  • Polega ona na tym, że gwarant proponuje określone warunki gwarancji wiążącej się ze zbywaną rzeczą, a kupujący wyraża zgodę,

  • Gwarancja jest umową zawieraną pomiędzy gwarantem a kupującym, odrębną od zawieranej pomiędzy sprzedawcą a kupującym umowy sprzedaży.

  • Gdy gwarant nie jest jednocześnie sprzedawcą rzeczy to sprzedawca wręczając kupującemu dokument gwarancji zawiera w umieniu gwaranta umowę gwarancji z kupującym.

Podsumowując – nie zawsze jest tak, że sprzedawca jest gwarantem – może zaistnieć sytuacja, w której, jak wyżej wskazano sprzedawca jest tylko pośrednikiem pomiędzy udzielającym gwarancji a kupującym.

Sposób udzielenia gwarancji: 

  • Na podstawie art. 577 § 1 kodeksu cywilnego sposobem udzielenia gwarancji jest wydanie kupującemu przez sprzedawcę dokumentu gwarancyjnego.

  • Nazwa wydanego dokumentu, nie ma znaczenia (dokument gwarancyjny, karta gwarancyjna, gwarancja, itp.).

  • Niezbędne jest przekazanie kupującemu dokumentu gwarancyjnego – jeżeli nie przekazano dokumentu gwarancyjnego to nie udzielono gwarancji.

  • Można również udzielić gwarancji w samej umowie sprzedaży – musi być ona wtedy sporządzona na piśmie.

  • Gwarancja może być udzielona w samej umowie sprzedaży, taka umowa pełni wtedy funkcję dokumentu gwarancyjnego.

  • Tylko w przypadku gdy gwarancji udziela sam sprzedawca rzeczy.

Gwarant:

  • Gwarantem jest podmiot udzielający gwarancji.

Uprawniony z tytułu gwarancji: 

  • Jest nim kupujący, może nim być osoba, na rzecz której pierwotny nabywca dokonał dalszej odsprzedaży rzeczy – kolejny nabywca rzeczy, w takim przypadku należy mu przekazać dokument gwarancji. 

Wiedza kupującego o wadzie a gwarancja:

  • Wiedza kupującego o wadzie nie ma znaczenia w przypadku gwarancji – bez znaczenia, czy wada jest tzw. wadą jawną bądź ukrytą.

Uprawnienia kupującego przysługujące mu z mocy ustawy:

  • Ustawodawca przewiduje dwa roszczenia po stronie kupującego:

  1. żądanie usunięcia wady fizycznej;

  2. żądanie dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile określone wady fizyczne ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji.

  • Wybór sposobu zaspokojenia tych roszczeń należy do gwaranta (możliwe jest również ich wyłączenie i zastąpienie innymi).

ad a) Żądanie usunięcia wady fizycznej: 

  • Może to być jedyne uprawnienie kupującego – jeżeli wynika to z gwarancji;

  • Wada powinna być usunięta w terminie wskazanym w dokumencie gwarancyjnym;

  • Jeżeli naprawa okaże się niemożliwa, to zobowiązanie gwaranta może wygasnąć, jeżeli niemożliwość jest następstwem okoliczności, za które gwarant nie ponosi odpowiedzialności;

  • Naprawa wadliwej rzeczy może być dokonywana przez samego gwaranta lub za pośrednictwem osób trzecich (np. autoryzowane serwisy).

ad b) Żądanie dostarczenia rzeczy wolnej od wad:

  • Może kupującemu nie przysługiwać – jeżeli wynika to z treści dokumentu gwarancyjnego.

Termin gwarancji:

  • Ustawowy termin gwarancji to 1 rok od dnia wydania rzeczy kupującemu;

  • Termin ten może być modyfikowany umownie, można zatem określić termin krótszy bądź dłuższy od terminu ustawowego;

  • Dopuszczalne jest udzielenie tzw. gwarancji dożywotniej;

  • Dopuszczalne jest również określenie terminu gwarancji w inny sposób np. poprzez podanie maksymalnego przebiegu pojazdu, albo w sposób mieszany, tj. poprzez wskazanie czasu trwania gwarancji podanego w latach oraz dodatkowo maksymalnego przebiegu pojazdu (np. gwarancja na 5 lat/przy maksymalnym przebiegu 200.000 km)

Rozpoczęcie biegu terminu gwarancji:

  • Termin gwarancji rozpoczyna swój bieg z dniem wydania rzeczy kupującemu.

Przedawnienie roszczeń z tytułu gwarancji:

  • Roszczenia gwarancyjne będą ulegały przedawnieniu w okresie 3 lat od dnia wymagalności roszczenia, jako roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

  • Gdyby gwarancji udzielono przy sprzedaży dokonywanej przez osobę fizyczną niebędącą przedsiębiorcą na rzecz innej osoby fizycznej, również niebędącej przedsiębiorcą, termin przedawnienia wynosi 10 lat.

Wygaśnięcie uprawnień z gwarancji:

  • Zdarzenia gdy gwarancja wygasa mogą być określone przez gwaranta. Do zdarzeń takich można zaliczyć:

  • wykorzystanie rzeczy niezgodnie z przeznaczeniem;

  • naruszenie plomb zabezpieczających;

  • podjęcie próby samodzielnej naprawy bądź w serwisie nieautoryzowanym

  • Gwarancja wygasa natomiast w przypadku odstąpienia przez kupującego od umowy sprzedaży w trybie art. 560 § 1 k.c.

Gwarancja dotycząca braku wad prawnych rzeczy (zwykła gwarancja dotyczy wad fizycznych rzeczy):

  • Na zasadzie swobody umów można również uzgodnić, że kupującemu przysługuje gwarancja dotycząca braku wad prawnych rzeczy sprzedanej.

http://dziurkiewicz.eu/legionowo-adwokat-odpowiedzialnosc-sprzedawcy-za-wady

Kancelaria Adwokacka
Następny artykuł Poprzedni artykuł
tel. kom. 664 176 197

kancelaria@dziurkiewicz.eu


Adres:
Łukasz Dziurkiewicz
Kancelaria Adwokacka
Aleja Niepodległości 12 lok. 40
39-300 Mielec

Godziny urzędowania:
pon.-pią. 10.00-18.00

Przelewy: Bank Pekao S.A. nr rachunku:
85 1950 0001 2006 0151 9718 0002
kod SWIFT Bank Pekao S.A. : PKOPPLPW