Kancelaria AdwokackaW istotnej uchwale składu aż 7 sędziów z 28 marca 2012 roku ( w sprawie o sygn. akt I KZP 26/11) Sąd Najwyższy stwierdził, że w postępowaniu karnym jawne są posiedzenia, na których sąd „rozpoznaje lub rozstrzyga sprawę” w rozumieniu art. 42 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Pojęcie „sprawa”, interpretowane przy uwzględnieniu treści art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, oznacza sprawę w zakresie głównego przedmiotu postępowania, a także kwestii incydentalnej, która związana jest z możliwą ingerencją w sferę podstawowych praw zagwarantowanych przepisami Konstytucji. Wyłączenie jawności posiedzenia, na którym sąd rozpoznaje lub rozstrzyga sprawę, dopuszczalne jest jedynie w wypadku przewidzianym w ustawie (art. 42 § 3 u.s.p.). W uzasadnieniu swojego orzeczenia Sąd Najwyższy stwierdził, że w kodeksie postępowania karego nie ma przepisu, który bezpośrednio wskazywałby na jawność posiedzeń sądowych.
Sąd Najwyższy zauważył również, iż niezasadne byłoby interpretowanie norm konstytuujących jawność posiedzeń sądowych w drodze rozumowania a contrario ( w drodze przeciwieństwa) z przepisów przewidujących ich niejawność, ponieważ takich przepisów jest niewiele i dotyczą właściwie jedynie szczególnych sytuacji, jak np. w razie konieczności ochrony tajemnicy informacji niejawnych, czy np. w celu rozstrzygnięcia w przedmiocie zachowania w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie świadka anonimowego, które objęte przecież są tajemnicą jako informacja niejawna (art. 184 § 1, 5 i § 8 k.p.k.), a także oczywiście, gdy Sąd przesłuchuje się świadka – pokrzywdzonego lub świadka nie mającego 15 lat w chwili przesłuchania.
Orzekanie o prawach danej strony postępowania, w szczególności oskarżonego następować może również, gdy przedmiotem rozpoznania i rozstrzygnięcia jest zagadnienie incydentalne z punktu widzenia głównego przedmiotu procesu, ale jednocześnie doniosłe z uwagi na uwikłanie interesów stron, o których prawach sąd rozstrzyga. Zważywszy na przedmiot posiedzeń sądu w postępowaniu karnym należy zauważyć, że jawne muszą być wszystkie te posiedzenia, na których Sąd orzeka się głównym przedmiocie procesu, ale i inne, na których orzeka się o istotnych prawach uczestników postępowania, czyli np. wniosek o skazanie bez rozprawy złożony w trybie art. 335 k.p.k. (art. 343 k.p.k.) albo orzeka się w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania (art. 342 k.p.k). Odmienna sytuacja zachodzi w sytuacji rozpoznawania i rozstrzygania zagadnień incydentalnych.
Takie posiedzenia jawne nie muszą co do zasady być jawne. Jako przykład można wymienić rozstrzyganie w przedmiocie przekazania sprawy do rozpoznania innemu sądowi niż właściwy miejscowo, bądź w kwestii przyjęcia poręczenia osoby godnej zaufania na podstawie art. 272 k.p.k. Wówczas bowiem Sąd nie rozpoznaje i nie rozstrzygania danej sprawy, ale jedynie podejmuje decyzje i incydentalne, czyli pomocnicze dla danej sprawy.